W dniu 25 lipca 2018 r. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o związkach zawodowych oraz niektórych innych ustaw.Ustawa została zgłoszona przez Radę Ministrów w październiku 2017, a uchwalona 5 lipca 2018 roku.
Najważniejsza zmiana, jaką uchwalono w zakresie tworzenia i funkcjonowania organizacji związkowych to możliwość tworzenia związków zawodowych i przystępowania do nich przez wszystkie osoby świadczące pracę na podstawie umów o dzieło, zlecenia czy w ramach tzw. samozatrudnienia.
Zatem w rozumieniu znowelizowanej ustawy osobą wykonującą pracę zarobkową jest zarówno pracownik w rozumieniu Kodeksu pracy, jak i osoba świadcząca pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy. Warunkiem jest tylko to, że osoba ta sama nie zatrudnia do tego rodzaju pracy innych osób, niezależnie od podstawy zatrudnienia. Każda osoba wykonująca pracę zarobkową ma zatem na mocy nowych przepisów prawo tworzenia i wstępowania do już działających związków zawodowych.
Może być to przedstawiciel handlowy współpracujący z pracodawcą oraz ochroniarz świadczący pracę na podstawie umów zlecenia, a nawet pielęgniarka czy lekarz świadczący pracę w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej. Wszyscy będą mogli być członkami zakładowej organizacji związkowej (ZOZ), pełnić funkcje związkowe oraz uczestniczyć w szeroko pojętej działalności związkowej. Prawo to przysługiwać będzie również wolontariuszom, stażystom i innym osobom, które świadczą osobiście pracę bez wynagrodzenia, z tą różnicą w stosunku do pozostałych osób, że przysługuje im takie prawo w przypadkach i na warunkach określonych statutami związków.
Istotną zmianą jest też obowiązek powiadamiania pracodawcy przez władze związków o liczbie swoich członków. Począwszy od 2019 r. taka informacja będzie przedstawiana co sześć miesięcy (dotychczas było co kwartał). Władze związku powinny przygotować tę informację według stanu na dzień 30 czerwca i 31 grudnia, w terminie odpowiednio: do 10 lipca i 10 stycznia.Organizacja, która zostanie utworzona w trakcie roku, pierwszą informację o liczbie członków będzie przedkładała pracodawcy w terminie dwóch miesięcy od dnia powstania.
Istotną sprawą jest też to, że w ustawie o związkach zawodowych pojawiła się również nowa definicja „pracodawcy”. Pracodawcą jest pracodawca kodeksowy w rozumieniu art. 3 Kodeksu pracy (zatrudniający osoby w ramach stosunku pracy) oraz jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna – co jest nowością- jeżeli zatrudnia inną niż pracownik osobę wykonującą pracę zarobkową, niezależnie od podstawy tego zatrudnienia. Takie ukształtowanie przepisów oznacza, że na potrzeby ustawy o związkach zawodowych została ustalona zupełnie inna od kodeksowej definicja pracodawcy, która swoim zakresem objęła zatrudnienie niepracownicze.
Według polskiego prawa związek zawodowy jest: dobrowolną i samorządną organizacją, powołaną do reprezentowania i obrony praw, interesów zawodowych i socjalnych pracowników. Jest niezależny od pracodawców, administracji państwowej i samorządu oraz od innych organizacji (w tym również partii politycznych).
Prawo do tworzenia związków zawodowych i wstępowania do nich mają zatem pracownicy.
Pełna treść ustawy tu:
http://orka.sejm.gov.pl/opinie8.nsf/nazwa/1933_u/$file/1933_u.pdf
Jarosław Szałata